W nowym, piątym filmie animowanym i towarzyszącej mu historii opowiadamy o losach Ukraińca, Zacharego Kisletschoka. Został on zesłany na roboty przymusowe do Bawarii, gdzie zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach.

Jeden z milionów cywilnych robotników przymusowych

Zachary Kisletschok urodził się w lutym 1911 roku w miejscowości Smolin w Galicji, w zachodniej Ukrainie. O jego życiu przed wybuchem II wojny swiatowej wiemy niewiele. Zachary był jednym z ponad dwóch milionów Ukraińców, których Niemcy deportowali do przymusowej pracy cywilnej. Musiał pracować na roli w Bawarii i nie mógł poruszać się swobodnie bez pozwolenia. 31 marca 1944 roku zmarł w szpitalu w Wasserburg an der Inn. Do dziś nie udało się ustalić dokładnej przyczyny zgonu.

W roku 1950 znaleziono portfel należący do Zacharego, a w nim zdjęcia i dokumenty, a także listy adresowane do jego przyrodniego brata, Mychajły. Listy udało się nam przekazać córce Mychajła – Lidii w roku 2019. Te pamiątki wiele dla niej znaczą. Żałuje, że jej ojciec nie otrzymał ich za życia.

Premiera na Festiwalu Filmowym Praw Człowieka

Jesienią zeszłego roku opublikowaliśmy krótki film o Zacharym, który został wyprodukowany przez Berlińską Agencję Goldener Westen. Swoją premierę miał 19 października na Festiwalu Praw Człowieka w Berlinie – został zaprezentowany jako film wprowadzający do dokumentu pt. „Dziedzictwo Fritza Bauera”. Nasza przedstawicielka, Hanna Lehun, była na miejscu i opowiedziała o kulturze pamięci, znaczeniu naszego archiwum i aktualnej sytuacji w Ukrainie.

W międzyczasie opowiedzieliśmy online o losach i cierpieniu Zacharego na naszej stronie #StolenMemory. Jest ona dostępna nie tylko w języku niemieckim, ale także w językach angielskim, polskim i ukraińskim.

Wystawa objazdowa dostępna w języku ukraińskim

W ramach kampanii #StolenMemory staramy się zwrócić rzeczy osobiste – należące niegdyś do ofiar zbrodni hitlerowskich, a obecnie przechowywane w naszym archiwum – prawowitym właścicielom. Wystawa objazdowa pomaga nam odnaleźć ich potomków.

Wiele z rzeczy należy do osób pochodzących z Ukrainy, tak jak w przypadku Zacharego. Pierwotny plan zakładał, że w latach 2023 i 2024 będziemy podróżować po Polsce i Ukrainie, prezentując tam naszą wystawę objazdową przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, po tym jak została ona z powodzeniem przyjęta w Polsce w roku 2022. Napaść Rosji na Ukrainę przekreśliła jednak nasze plany. Zamiast tego prezentujemy wystawę w różnych miejscach w Polsce, gdzie wielu Ukraińców i Ukrainek znalazło schronienie po wybuchu wojny. W tym celu przetłumaczyliśmy zawartość wystawy oraz strony #StolenMemory na język ukraiński.