Urodził się w lutym 1911 r. w Smolinie, w Galicji na zachodniej Ukrainie.
Smolin był małą wioską, w której żyli obok siebie ludzie różnych kultur.
Większość mieszkańców Smolina była grekokatolikami. Również Zachary.
Mówili po rusińsku, polsku i niemiecku. Podczas II wojny światowej miejscowość została zajęta najpierw przez wojska radzieckie, a następnie przez niemiecki Wehrmacht w czerwcu 1941 roku. Od 1945 r. była częścią Związku Radzieckiego. Dziś Smolin znajduje się na Ukrainie.
Nie wiemy o nim zbyt wiele.
Mama Zacharego miała na imię Anna.
Do szkoły chodził tylko przez kilka lat – być może w pobliskim większym mieście Rawie Ruskiej.
Stiftung Denkmal für die ermordeten Juden EuropasMiał 28 lat, gdy wybuchła wojna.
Niemieccy okupanci pozyskiwali młodych robotników dla Rzeszy, składając im obietnice bez pokrycia.
Bayerische Staatsbibliothek München/Bildarchiv/Heinrich Hoffmann.
Zachary miał oficjalne dokumenty wydane w języku niemieckim.
W maju 1942 r. naziści nie prowadzili już rekrutacji.
Bundesarchiv, Plak 003-042-008Zamiast tego deportowali ludzi wbrew ich woli.
Bundesarchiv, Bild 183-R70660
Zachary przybył do Bawarii jako cywilny robotnik przymusowy.
W dokumentach pracy Zachary był czasami Ukraińcem, a czasami Polakiem.
.
Dzięki książce pracy znamy kolejne etapy życia Zacharego:
Najpierw był robotnikiem rolnym. Później robotnikiem w tartaku w Rott am Inn.
Następnie pracował na farmie mlecznej Prüller w Feldkirchen, Wasserburg.
Jego pracodawców dzieliło zaledwie kilka kilometrów.
Zachary pozostał w tej samej okolicy aż do śmierci.
Zaoszczędził pieniądze, których ani on, ani jego rodzina nigdy nie odzyskali.
Obietnica wynagrodzenia i bezpieczeństwa okazała się kłamstwem.
W portfelu Zacharego znajdowały się również trzy pocztówki.
Od brata Mychajły. Może przyrodniego brata?
Zachary trzymał listy w najbezpieczniejszym miejscu, jakie miał: na swoim ciele.
Musiały być dla niego wiele warte.
Wiosną 1943 r. Zachary trafił na dwa tygodnie do szpitala w Wasserburgu.
Zwolniony 8 maja 1943 r. z adnotacją “poprawa i zdolność do pracy“.
Wiemy, że potrzebował zdjęć paszportowych na początku 1944 roku.
Zachary nie mógł pojechać do fotografa bez oficjalnego pozwolenia.
.
Prawdopodobnie pożyczył czysty garnitur specjalnie do zdjęć.
Obieciał bratu zdjęcie, ale nigdy go nie wysłał.
W marcu 1944 r. otrzymał nową książkę pracy.
Powinien jej potrzebować tylko przez kilka tygodni.
Zachary zmarł w szpitalu w Wasserburgu 31 marca 1944 roku.
Przyczyna śmierci: “stłuczenie głowy, pęknięcie czaszki”.
Ale co kryje się za tą przyczyną śmierci?
Czy był to wypadek przy pracy? A może przemoc?
Wśród obcokrajowców w Wasserburgu jako przyczynę śmierci podawano często “zatrucie moczem”.
Nie wiemy, co tak naprawdę się stało.
Zachary został pochowany na cmentarzu komunalnym w Hag 1 kwietnia 1944 roku.
Stadtarchiv Wasserburg a. Inn, VR1014‐a (=Gräberplan Altstadtfriedhof, Im Hag 7). Kennzeichnung Grabstelle Sacharij Kistetschok, M.Haupt.
Jego grób został w latach 60. przeniesiony.
Dziś pochowanych na tym cmentarzu robotników przymusowych upamiętnia tablica.
Gedenkttafel auf dem Friedhof in WasserburgPortfel Zacharego został znaleziony w biurze urzędu ds. opieki nad dziećmi w Monachium w 1950 roku.
Przypadkowe znalezisko. Nikt nie potrafi wyjaśnić, jak się tam znalazł.
Tylko w ten sposób można zrozumieć niewielki fragment historii Zacharego.
W 2019 roku Ukraiński Czerwony Krzyż odnalazł Lidiję, córkę jego brata Mychajły.
.
Po 75 latach ostatnie pamiątki zostały zwrócone rodzinie Zacharego.
Dla Lidiji te pamiątki są cennym skarbem. Żałuje, że Mychajło ich nie zobaczył.